LICZENIE BOCIANÓW W GMINIE BŁAŻOWA

W lipcu odbył się VI Międzynarodowy Spis Bociana Białego w Polsce. W naszej gminie liczenie bocianów również miało miejsce i jak się okazuje liczba ich z roku na rok wzrasta.

Głównym celem spisu jest ustalenie liczby par bociana białego gnieżdżących się na świecie, zbadanie ich aktualnego rozmieszczenia i określenie zmian, jakim uległa sytuacja bocianów w ciągu 10 lat.

Pierwszą na świecie próbę oceny liczebności bociana na dużym obszarze podjął w roku 1876 Polak, ks. prof. Eugeniusz Janota z Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, obejmując nią teren ówczesnej Galicji. Na skalę międzynarodową liczenie bocianów zorganizowano natomiast po raz pierwszy w roku 1934, następne w roku 1958. Począwszy od roku 1974 światowe liczenia bocianów – zwane odtąd spisami – odbywają się już regularnie, co 10 lat. W roku 1974 i 1984 organizacją tej akcji w Polsce zajmował się zakład Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk. W roku 1994 i 2004 prace związane ze spisem bociana białego w Polsce koordynuje Polskie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody „pro – Natura” z Wrocławia, realizujące ogólnopolski „Program Ochrony Bociana Białego i Jego Siedlisk”.

Bociany liczone są po pierwsze dlatego, że są to ptaki powszechnie znane i lubiane, o których można łatwo zebrać wartościowe dane z dużych obszarów.

Po drugie dlatego, że bocian biały jest gatunkiem o bardzo ograniczonym zasięgu występowania. Na świecie gnieździ się on niemal wyłącznie w Europie, a kontynent ten ulega szybkim zmianom związanym z unowocześnianiem gospodarki rolnej, tj. mechanizacja i intensyfikacja pracy rolnej, scalanie gruntów, chemizacja. Niestety większość tych zmian odbija się negatywnie na sytuacji ptaków. Szczególnie zagrożone są te gatunki, które jak nasz bocian nie mogą przenieść się w inne rejony świata w poszukiwaniu lepszych warunków życia.

Po trzecie dlatego, że w Polsce gnieździ się największa populacja bocianów na świecie. Spośród 160 tys. par bociana białego na świecie u nas gniazduje aż 40 tys., czyli jedna czwarta. Nasz kraj jest więc szczególnie odpowiedzialny za przyszłe losy tego pięknego i pożytecznego ptaka.

Po czwarte wreszcie dlatego, że bocian jest wskaźnikiem zdrowego środowiska, służącego zarówno przyrodzie jak i człowiekowi. Ten duży i ważący 3 - 4 kg ptak potrzebuje znacznych ilości urozmaiconego pokarmu, w poszukiwaniu którego oblatuje rozległe obszary, zwykle kilka kilometrów od gniazda. Jego liczebność i wyniki lęgów pozostają więc w ścisłym związku z warunkami środowiska danej okolicy. Dużą liczbę par bocianich oraz liczne potomstwo w gniazdach spotykamy tylko tam, gdzie środowisko nie zostało drastycznie zmienione przez przemysł ani intensywną gospodarkę rolną. Znajomość aktualnego rozmieszczenia oraz efektów lęgów bociana jest warunkiem odpowiednio szybkiego reagowania na negatywne zmiany środowiska i krajobrazu, w naszym własnym najlepiej pojętym interesie.

W naszej gminie populacja bociana białego przedstawia się następująco:

Nazwa miejscowości	Umiejscowienie gniazda	Liczba gniazd	Liczba odchowanych młodych
Futoma	Drzewa liściaste	2	7
Błażowa Górna	Słup energetyczny	1	4
Błażowa Dolna	Słup energetyczny	1	3
Piątkowa Łęg	Drzewo liściaste	1	0

Z powyższych danych wynika, że w gminie Błażowa gniazduje 10 dorosłych bocianów oraz 14 młodych. Co będzie w przyszłym roku po powrocie z Afryki? Jedno jest pewne, w ostatnich latach ich liczba wzrasta, chociaż daleko naszej gminie do populacji bocianów jaka jest w Stubnie koło Przemyśla, gdzie występuje kilkadziesiąt gniazd, a miejscowość ma nawet pomnik bociana, starając się o miano bocianiej stolicy Polski. Pewnie nie wszyscy wiedzą, że 31 maja obchodzony jest Dzień Bociana, który zwiastuje szczęście i jest zwiastunem nowego życia. Cieszmy się zatem, że w naszej gminie coraz częściej można zobaczyć bociany, że stały się one stałym elementem krajobrazu, a przede wszystkim cieszmy się dlatego, że posiadamy czyste i zdrowe środowisko.

Janusz Maciołek